نامه به سردبیر

    [1]"اکوسیستم نوآوری" و "سیستم نوآوری" مفاهیمی هستند که بحث‌هایی زیادی در مورد تشابه و تفاوت آنها در پیشینه مدیریت فناوری و نوآوری مطرح شده است. برخی محققان معتقدند که اضافه شدن واژه Eco به ابتدای System چیز خاصی را به آن اضافه نکرده است [1]. با این حال بررسی مطالعات مختلف صورت‌گرفته در حوزه اکوسیستم حاکی از آن است که به طورکلی دو رویکرد متفاوت نسبت به اکوسیستم وجود دارد: اول، اکوسیستم واقعی فضای کسب‌وکار و دوم، (اکو)سیستم در سطح ملی، منطقه‌ای و... که منشاء این دو با هم تفاوت دارد. این دو رویکرد ناشی از دو نگرش متفاوت نسبت به مفهوم اکوسیستم است. در رویکرد اول که منطبق با تعریف مور1[2] است [2] اکوسیستم در سطح عملیاتی و راهبردی مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما در رویکرد دوم که اکوسیستم در سطح ملی و منطقه‌ای را مطرح کرده به نوعی همان رویکرد سیستم نوآوری ملی، منطقه‌ای و بخشی بوده که توسط برخی نویسندگان مورد استفاده قرار گرفته است. اما باید توجه داشت که اکوسیستم در رویکرد اول از چند جنبه با سیستم نوآوری تفاوت دارد: 1- دولت به عنوان یکی از بازیگران اصلی سیستم نوآوری مطرح است در حالی که نقش دولت در اکوسیستم نوآوری محدود است. اکوسیستم بیشتر بازارمحور است و بر خلاف سیستم نوآوری توجه کمتری به دولت و سیاست‌های آن دارد. 2- در اکوسیستم نوآوری با توجه به اینکه بازیگران و روابط بین آنها به طور مداوم در حال تکامل است بنابراین مرز آن شناور بوده و تعیین یک مرز مشخص برای آن تا حد زیادی امکان‌پذیر نیست. اکوسیستم محدود به مرزهای جغرافیایی (ملی، منطقه‌ای و ...) نبوده و از این منظر با سیستم نوآوری تفاوت دارد. 3- از نظر مور، اکوسیستم در حوزه کسب‌وکار دارای چرخه عمر است و به مرور زمان توسعه می‌یابد تا به مرحله بلوغ خود برسد و در انتها نیز با توجه به تغییرات محیطی، از بین می‌رود و یا ساختار خود را بازسازی می‌کند. در همین راستا محققان مختلف در مطالعات خود به ویژگی چرخه عمر اکوسیستم اشاره کرده‌اند و تحلیل‌های خود را بر اساس چرخه عمر اکوسیستم انجام داده‌اند ولی سیستم نوآوری دارای چرخه عمر نیست. 4- از نظر مور، اکوسیستم اشاره به مجموعه‌ای از سازمان‌ها و نهادهایی دارد که فعالیت خود را حول یک سازمان یا پلتفرم مرکزی انجام می‌دهند. در این راستا محققان متعددی اشاره کرده‌اند که اکوسیستم دارای یک هسته و مرکز است (هسته می‌تواند شامل یک یا چند نهاد باشد) اما سیستم نوآوری دارای هسته و مرکز نیست. 5- نتایج بررسی‌ نظام‌مند مقالات ISI بیانگر این نکته است که مفهوم سیستم نوآوری عمدتاً در مجلات مرتبط با سیاست، مطالعات اقتصادی، مدیریتی، فناوری و نوآوری به کار رفته در حالی که مفهوم اکوسیستم عمدتاً در مجلات مرتبط با مدیریت استراتژیک، مدیریت فناوری و مدیریت مهندسی مورد استفاده قرار گرفته است. 6- با توجه به اینکه اکوسیستم در سطح عملیاتی و راهبردی به کار گرفته می‌شود و همچنین به موضوع خلق ارزش به صورت مشترک توسط بازیگران توجه می‌کند بنابراین نسبت به سیستم نوآوری توجه بیشتری به تعاملات اجتماعی بین بازیگران دارد. 7- اکوسیستم در مقایسه با سیستم نوآوری توجه و تمرکز بیشتری بر تعاملات اجتماعی بین بازیگران و تأثیر آن بر تکامل یکدیگر می‌کند.       شکل 1) تفاوت‌های اکوسیستم نوآوری و سیستم نوآوری   * armankhaledi1102@gmail.com 1[2]- Moore