بررسی مقایسه‌ای عوامل مؤثر بر جذب دانشجو توسط خرده‌نظام آموزش عالی غیرانتفاعی کشور در افق چشم‌انداز 1404

نویسندگان

چکیده

در این مقاله، عوامل مؤثر بر جذب دانشجو توسط مؤسسات آموزش عالی غیرانتفاعی به استناد دیدگاه‌های ذینفعان و سیاستگذاران این خرده­نظام از دو جنبه میزان اهمیت و عدم قطعیت رخداد آنها طی افق زمانی سند چشم‌انداز 1404 مورد شناسایی قرار گرفته‌اند. به این منظور، روش پژوهش آمیخته شامل اجرا و تحلیل مصاحبه‌های نیمه سازمان‌یافته با صاحبنظران حوزه آموزش ­عالی غیرانتفاعی )در بخش کیفی( و جمع‌آوری و تحلیل نظرات ذینفعان و سیاستگذاران در قالب پرسشنامه تهیه شده از نتایج تحلیل کیفی )در بخش کمّی(، اجرا شده است. در بخش کیفی 103 عامل (خرده‌مقوله) در 4 سطح کلی بین­المللی، ملی، نظام آموزش عالی کشور و نظام درونی این مؤسسات شناسایی شدند. نتایج بخش کمّی نشان داد که بنا بر دیدگاه هر دو گروه ذینفعان و سیاستگذاران، کیفیت آموزشی مؤسسات غیرانتفاعی و رتبه و اعتبار آنها طی ده سال آینده به عنوان مهم­ترین عامل جذب دانشجو توسط آنها مطرح خواهد بود. به علاوه، از دیدگاه ذینفعان، وضعیت بودجه تخصیصی به دانشگاه‌های دولتی و وضعیت دانشگاه آزاد اسلامی، دارای بیشترین عدم قطعیت بوده­اند. سیاستگذاران نیز، وضعیت بازار کار و اشتغال در کشور و رقابت جریان‌های سیاسی طی ده سال آینده را به عنوان عواملی با بیشترین عدم قطعیت تلقی کرده‌اند. آزمون‌های آماری نشان داده‌اند که بین نظرات ذینفعان و سیاستگذاران در سطوح 4گانه کلی مورد اشاره در بالا، تفاوت معنی‌داری به جهت میزان اهمیت عوامل وجود نداشته است لیکن سیاستگذاران، بیشترین عوامل دارای عدم قطعیت را در سطوح ملی ؛ و ذینفعان، این عوامل نایقین را ذیل سطح نظام آموزش عالی کشور ارائه نموده‌‌اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Comparing of Effective Factors in Student Recruitment in Nonprofit Higher Education Subsystem for 2025 Vision of Iran

چکیده [English]

Recruitment of students in recent years shows a semi-rapid decline trend in Iranian higher education system. Cause of lack of governmental budget, this situation is critical for nonprofit higher education institutes. It seems these institutes gradually fade if such conditions to be continued , so determination of effective factor in student recruitment has particular importance in future of these institutes .

In this study a mixed method of research was used for identification and evaluation of effective factors in student recruitment for 10 years ahead.

In the qualitative section, Semi structured interviews were conducted with key informants in nonprofit universities in Iran. Interviews continued to reach theoretical saturation in main categories. Also environmental scanning of these universities during the last decade was used based on archived & documented information (including manuscripts, laws, regulations,…)

Results showed that, uncertain factors were classified to four main levels as follows: International (5 categories & 16 sub categories), national (10 categories & 29 sub categories), higher education sectors (5 categories & 30 sub categories) and finally institutional level (6 categories & 34 sub categories).

In quantitative section, key informant respondents (including 28 policy makers & 43 beneficiaries) had ranked mentioned levels by evaluation of their importance & uncertainty of 103 sub factors via a questionnaire including a 10 points scale system.

Results showed that, there was no significant difference between two group of respondents about values of importance of 4 main levels of factors (p > 0.05). Also policy makers responses showed that national level had the main uncertainty, but beneficiaries’ responses showed that higher education sector level had the main uncertainty.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Nonprofit higher education subsystem
  • higher education policy making
  • higher education beneficiaries
  • Mixed research
[1] معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری. (1389). متن کامل قانون برنامه پنج‌ساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران )1390 تا 1394)، ماده 18 فصل دوم بند ح، و بند 4 ماده 7، شماره 246698.
[2] مجمع تشخیص مصلحت نظام. (1382). سند چشم‌انداز ایران 1404، بند 17 اقدامات ملی راهبرد کلان 6.
[3] نقشه جامع علمی کشور، (1392). مجموعه اسناد شورای عالی انقلاب فرهنگی، کد 213633.
[4] سازمان سنجش آموزش کشور، (1393).، دفترچه شماره 2 راهنمای انتخاب رشته آزمون سراسری سال 1394.
[5] قویدل، صالح؛ فرجادی، غلامعلی؛ رازقی، حسین؛ بدیعی، حسین. (1391). برآورد تقاضای آموزش عالی برای دوره­های کارشناسی و کارشناسی‌ارشد در افق 1404. فصلنامه پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، شماره 62، 43-68.
[6] مؤسسه پژوهش و برنامه­ریزی آموزش عالی، گروه پژوهش‌های آماری و فناوری اطلاعات. (1394). آمار آموزش عالی ایران در سال تحصیلی 93-1392.
[7] آهون­­منش، علی. (1393). نقل از خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، کد خبر 93042313178.
[8] آهون­منش، علی. (1394). نقل از خبرگزاری دانا، کد خبر 1196828.
[9] روشن، احمدرضا. (1389). بهینه‌سازی ظرفیت پذیرش دانشجو در دانشگاه‌های دولتی ایران. فصلنامه پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، شماره 58، 97-115.
[10] Cekerol, K. (2012). The demand for higher education in Turkey and open education. TOJET: The Turkish Online Journal of Educational Technology, 11(3).‏
[11] Bruckmeier, K., & Wigger, B. U. (2014). The effects of tuition fees on transition from high school to university in Germany. Economics of Education Review, 41, 14-23.‏
[12] Levy, D. (2008). Indian private H. E. in comparative perspective. Prophe working paper series, WP no. 13.
[13] Abbott, M. (2005). Private H. E. penetration into a mature education market. Prophe working paper series, WP no. 6.
[14] Rabossi, M. (2010). Universities and Fields of Study in Argentina: A Public-Private Comparison from the Supply and Demand Side. PROPHE Working Paper Series. WP No. 15. Program for Research on Private Higher Education.‏
[15] Puchuashuili, M. (2007). Changing patterns of private-public growth and decline. Prophe working paper series, WP no. 10.
[16] Jamshidi, L., Arasteh, H., Nave ebrahim, A., Zeinabadi, H., Rasmosen, P. R. (2012). Development patterns of privatization in H. E., a comparative study. H. E. , vol 64, 789-803.
[17] Holzhacker, D., Chornoivan, O., Yazilitas, D., Dayan-ochir, KH. (2009). Privatization in H. E.: cross-country analysis of trends, policies, problems and solutions, IHEP.
[18] Sagrera, F. L. (2010). Trends and innovations in H. E. Reform: worldwide, Latin America and in the Caribbean. Center for studies in H. E. Research & occasional paper series: CSHE. Berkely: University of California.
[19] Dewin, Z. (2013). The development trend of the non-governmental H. E. in china. ACTA universities danubius, vol. 7, no. 2.
[20] Levy, D. (2010). The decline of private H. E.. Available at: www. albany. edu/~prophe & Working paper no. 16.
[21] Camilleri, A. E. (2008). The risks of privatization of H. E.. SSU H. E. conference.
[22] Prophamontripong, P. (2008). Inside Thai private H. E.: exploring private growth in international central. Prophe working paper series, WP no. 12.
[23] اسدی، فاطمه؛ تابان، محمد؛ صفری کهره، محمد. (1392). "تجزیه و تحلیل وضعیت راهبردی دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی غیرانتفاعی در ایران. نشریه مدیریت بازرگانی، دوره 5، شماره 3، 19-38.
[24] جمشیدی، لاله؛ نوه‌ابراهیم، عبدالرحیم. (1392). توسعه کیفی خصوصی‌سازی آموزش عالی در ایران، الزامات و پیش‌بایست‌های خُرد. دوفصلنامه نوآوری و ارزش‌آفرینی، شماره 1(3)، 65-88.
[25] آراسته، حمیدرضا؛ اسفندیاری، توران. (1389). خصوصی‌سازی در آموزش عالی. فصلنامه نشاء علم، سال اول، شماره اول. 11.
[26] ربیعی، علی؛ نظریان، زهرا. (1390). بررسی مشکلات واگذاری دانشگاه‌ها به بخش خصوصی و تدوین راهکارهایی جهت رفع آنها. همایش ملی خصوصی‌سازی در ایران.
[27] توفیقی، جعفر؛ فراستخواه، مقصود و همکاران. (1393). بررسی، آسیب‌شناسی و طراحی الگوی مطلوب اجرای اصل 44 قانون اساسی در توسعه آموزش عالی ایران. دبیرخانه توسعه علوم بین­رشته‌ای، مجمع علمی ممیزی توسعه علوم، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری.
[28] نصر، احمدرضا؛ عریضی سامانی، حمیدرضا؛ ابوالقاسمی، محمود؛ پاک‌سرشت، محمدجعفر؛ کیامنش، علیرضا؛ باقری، خسرو؛ خیر، محمد؛ شهنی ییلاق، منیجه؛ خسروی، زهره. (1384). روش‌های تحقیق کمّی و کیفی در علوم تربیتی و روانشناسی، جلد اول. تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
[29] بازرگان، عباس. (1389). مقدمه‌ای بر روش‌های تحقیق کیفی و آمیخته. تهران: نشر دیدار، چاپ دوم.
[30] Montgomery, D. (2013). Design and Analysis of Experiments, 8th Edition International Student Version. New York: Wiley publications.
[31] یمنی‌دوزی سرخابی، محمد. (1391). کیفیت در آموزش عالی. تهران: انتشارات سمت، فصل پنجم.
[32] مشفق، محمود؛ حسینی، قربان. (1391). آینده­پژوهی تغییرات جمعیتی ایران طی دوره 1390 الی 1420. معرفت فرهنگی‌اجتماعی، سال چهارم، شماره اول، 21-42.
[33] مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، معاونت پژوهش‌های اقتصادی، دفتر مطالعات اقتصادی، (1394). عرضه و تقاضای نیروی کار در ایران، وضعیت موجود و چشم‌انداز آتی. گزارش شماره 14402.