دانشجوی دکترای سیاستگذاری علم و فناوری دانشگاه تهران، تهران، ایران
10.22034/jstp.2025.14124
چکیده
شناسایی و تبیین شکاف‌های پژوهشی از بنیادی‌ترین ارکان فرآیند تولید دانش است. هر پژوهش اصیل بر پایه مسأله‌ای شکل می‌گیرد که عموماً در کاستی موجود در منابع قبلی ریشه دارد. با این حال، علی‌رغم جایگاه محوری این امر، در مورد تعریف شکاف پژوهشی و انواع آن اختلاف نظر وجود دارد که به‌ویژه در میان پژوهشگران نوپا، که اغلب در تبیین و صورت‌بندی شکاف پژوهش با دشواری مواجه‌اند، آشکارتر است. متن حاضر، برگرفته از مقاله «یک رده‌بندی از شکاف‌های پژوهشی» اثر مایلز (2017)[1] است که در پاسخ به این نیاز نوشته شده است. نویسنده با بهره‌گیری از مدل پنج‌گانه رابینسون و همکاران (2011)[2] و مدل شش‌گانه مولر-بلوخ و کرانتز (2014)[3]، چارچوبی تلفیقی و بازنگری‌شده ارائه می‌دهد که هفت نوع شکاف پژوهشی را تعریف و دسته‌بندی می‌کند. این مقاله به غنای ادبیات روش‌شناسی یاری رسانده و الگویی جامع برای طبقه‌بندی شکاف‌های پژوهشی ارائه کرده است و بدین ترتیب، ابزاری سودمند در اختیار پژوهشگران، به‌ویژه دانشجویان تحصیلات تکمیلی، قرار می‌دهد تا بتوانند در فرآیند مرور ادبیات و تدوین پروپوزال، خلأهای تحقیقاتی را به‌صورت نظام‌مند شناسایی و مستدل سازند. بدین‌ترتیب، کار مایلز را می‌توان تلاشی ارزشمند برای تبدیل یک دغدغه مبهم و انتزاعی به چارچوبی تحلیلی و روشن دانست. یادداشت حاضر خلاصه‌ای از اهم نکات مطرح شده در این مقاله است.
doi: doi.org/ 10.22034/jstp.2025.14124 [1] Miles, D. (2017), A Taxonomy of Research Gaps: Identifying and Defining the Seven Research Gaps [2] Robinson, K., Saldanha, I. & McKoy, N.A. (2011). Development of A Framework for to Identify Research Gaps Systematic Reviews, Journal of Epidemiology, 64(1), pp. 1325-1330. [3] Müller-Bloch, C. & Kranz, J., (2014). A Framework for Rigorously Identifying Research Gaps in Qualitative Literature Reviews, The Thirty Sixth International Conference on Information Systems, Fort Worth 2015, pp. 1–19.
)