مدل‌سازی نگرش شهروندان استان تهران به محصولات غذایی تراریخته با معادلات ساختاری

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای سیاستگذاری علم و فناوری، دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس، تهران

2 دانشیار گروه حقوق خصوصی و اسلامی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران

چکیده

چکیده ظهور محصولات غذایی تراریخته مانند بسیاری نوآوری‌های دیگر با موافقت‌ها و مخالفت‌های گسترده‌ای هم در جوامع علمی و هم در جوامع عمومی روبرو شده است. گسترش این فناوری مستلزم درک درست عموم مردم از منافع و کاستن هراس ناشی از مخاطرات آن است. هدف این پژوهش طراحی مدلی برای اندازه‌گیری نگرش عامه به محصولات غذایی تراریخته است. برای این کار از مدل‌سازی معادلات ساختاری به روش PLS استفاده شده است. جامعه هدف پژوهش شامل شهروندان استان تهران و نمونه منتخب متشکل از 830 شهروند بوده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که نگرش به محصولات غذایی تراریخته متأثر از دو عامل منافع و مخاطرات درک‌شده از آن است. این دو عامل خود متأثر از سه عامل نگرش کلی به علم و فناوری، آگاهی نسبت به محصولات تراریخته و اعتماد به این محصولات است. نتایج این پژوهش همچنین نشان می‌دهد که نگرش کلی به محصولات غذایی تراریخته مثبت بوده که البته نگرش مردان نسبت به زنان و مجردها نسبت به افراد متأهل مثبت‌تر است. از آنجا که فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی، تلویزیون و سایت‌های اینترنتی به ترتیب سه رسانه اصلی در کسب اطلاعات توسط عموم مردم شناسایی شده‌اند بنابراین توصیه می‌شود که سیاست‌گذاران برای شکل‌دهی به نگرش عامه مردم درباره محصولات غذایی تراریخته و به ویژه کاستن از نگرانی‌های غیرعلمی در خصوص مخاطرات این محصولات، از سه رسانه فوق‌الذکر به صورتی تأثیرگذارتر و گسترده‌تر استفاده کنند. کلیدواژه‌ها: محصولات تراریخته، نگرش عامه، مدل‌سازی معادلات ساختاری، منافع درک‌شده، مخاطرات درک‌شده برای استنادات بعدی به این مقاله، قالب زیر به نویسندگان محترم مقالات پیشنهاد می‌شود: Nourizadeh, M., Kalantari, E., & Habiba, S. (2017). Modeling of Tehran Residents Attitude to GMFs Using Structural Equations. Journal of Science & Technology Policy, 9(4), 71-83. {In Persian}.  

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

jstp

نویسندگان [English]

  • Mahboobeh Noorizadeh 1
  • Ismail Kalantari 2
  • Saeid Habiba 2
1 Modares University
2 Tarbiat Modarres University

کلیدواژه‌ها [English]

  • Genetically Modified Foods (GMFs)
  • Public Attitude
  • Structural equation modeling
  • Perceived Benefits
  • Perceived Risks
[1] Yang, Y. T., & Chen, B. (2016). Governing GMOs in the USA: science, law and public health. Journal of the Science of Food and Agriculture, 96(6), 1851-1855.
[2] Kazemi, A., Ghareyazi, B., & Kazemi, M. (2010). Recreating of Nature. Journal of Biosafety, 2(4), 67-80.
[3] ShahNejat Booshehri, A. (2006). Molecular biotechnology and plant food production. Tehran: Naghshe Mehr. First Edition. {In Persian}.
[4] Traynor, P. L., Adair, D. & Irwin, R. (2008). A practical guide to containment: greenhouse research with transgenic plants and microbes. Blacksburg, Virginia: Information Systems for Biotechnology. Second Edition.
[5] Souzanchi, E., & Omidinia, E. (2010). The effect of conflicting assumptions on science and technology policy: the process of approval of the bio-safety law in Iran. Journal of Science and Technology Policy, 3(1), 45-62. {In Persian}.
[6] Abbasi, M., & Razmkhah, N. (2015). Transgenic Food and Challenges Ahead on the Base of Right to Food. Journal of Public law, 16(45), 53-75. {In Persian}.
[7] Islamic Public Republic of Iran's Biosafety Law. (2009). Iran's Parliament Research Center. http://rc.majlis.ir/fa/law/show/136265. {In Persian}.
[8] Iranian Student NEWS Agency (ISNA). (2015). Iran's Biosafety Law doesn’t have precautionary approach. http://www.isna.ir/news/94113019367, {In Persian}.
[9] Kazemi, A., & Abbasi, M. (2008). Genetically Modified Foods and Consumers Rights. Iranian. Journal of Ethics in Science and Technology, Vol. 3(3-4), 47-55.
[10] Rahnama, H. (2008). Bio ethics and GMO production. Journal of Ethics in Science and Technology, 3(1-2), 1-14. {In Persian}.
[11] Habiab, S., & Moalla, M. (2015). Legal support of biotechnology innovations. Tehran: Samt Publication. {In Persian}.
[12] Ghiyasvand, F., MirakZadeh, A., Shiri, N. (2015). Effective factors on customer attitude toward GMO food products. Journal of Iranian Agricultural Economics and Development Research, 46(3), 427-438. {In Persian}.
[13] Falk, M. C., Chassy, B. M., Harlander, S. K., Hoban, T. J., McGloughlin, M. N., & Akhlaghi, A. R. (2002). Food biotechnology: benefits and concerns. The Journal of nutrition, 132(6), 1384-1390.
[14] James, C. (2003). Global status of commercialized transgenic crops ISAAA Briefs, No. 30. ISAAA, Ithaca, NY.
[15] Klümper, W., & Qaim, M. (2014). A meta-analysis of the impacts of genetically modified crops. PloS one, 9(11), e111629.
[16] NSF. (2016). Science and Technology: Public Attitudes and Understanding. National Science Foundation: https://www.nsf.gov/statistics/2016/nsb20161
[17] Klerck, D., & Sweeney, J. C. (2007). The effect of knowledge types on consumer‐perceived risk and adoption of genetically modified foods. Psychology & Marketing, 24(2), 171-193.
[18] Brookes, G., & Barfoot, P. (2017). Environmental impacts of genetically modified (GM) crop use 1996–2015: impacts on pesticide use and carbon emissions. GM crops & food, 8(2), 117-147.
[19] GaneeiRad, M. A. (2009). Science and Community Survey: Global Experience and Iranian Execution National. Research Institute for Science Policy. {In Persian}.
[20] Wynne, B. (2001). Creating public alienation: expert cultures of risk and ethics on GMOs. Science as culture, 10(4), 445-481.
[21] Siegrist, M. (2008). Factors influencing public acceptance of innovative food technologies and products. Trends in Food Science & Technology, 19(11), 603-608.
[22] Wunderlich, S., & Gatto, K. A. (2015). Consumer perception of genetically modified organisms and sources of information. Advances in Nutrition: An International Review Journal, 6(6), 842-851.
[23] Ming, Y. (2015). Public Perception towards Genetically Modified Organisms (GMO) in Singapore, NTU iGEM team. Available at: http://2015.igem.org/wiki/images/8/8c/Public_Perception_towards_Genetically_Modified_Organisms_%28GMO%29_in_Singapore.pdf
[24] Hassan, S. H., John Kua, S. B., & Harun. H. (2016). Muslim consumers’ perception and purchase intention toward GM food. International Food Research Journal, 23(2), 806-815.
[25] Tas, M., Balci, M., Yüksel, A., & Sahin Yesilçubuk, N. (2015). Consumer awareness, perception and attitudes towards genetically modified foods in Turkey. British Food Journal, 117(5), 1426-1439.
[26] Costa-Font, M., & Gil, J. M. (2012). Meta-attitudes and the local formation of consumer judgments towards genetically modified food. British Food Journal, 114(10), 1463-1485.
[27] López Montesinos, O. A., López Montesinos, O. A., Pérez, E. F., Pérez, E. F., Fuentes, E. E. S., Fuentes, E. E. S., ... & Cuevas, F. A. (2016). Perceptions and attitudes of the Mexican urban population towards genetically modified organisms. British Food Journal, 118(12), 2873-2892.
[28] Bredahl, L. (2001). Determinants of consumer attitudes and purchase intentions with regard to genetically modified food–results of a cross-national survey. Journal of consumer policy, 24(1), 23-61.
[29] Qaim, M., & Kouser, S. (2013). Genetically modified crops and food security. PloS one, 8(6), e64879.
[30] Rodríguez-Entrena, M., Salazar-Ordóñez, M., & Sayadi, S. (2013). Applying partial least squares to model genetically modified food purchase intentions in southern Spain consumers. Food Policy, 40, 44-53.
[31] Zhu, X., & Xie, X. (2015). Effects of knowledge on attitude formation and change toward genetically modified foods. Risk Analysis, 35(5), 790-810.
[32] Chen, M. F., & Li, H. L. (2007). The consumer’s attitude toward genetically modified foods in Taiwan. Food Quality and preference, 18(4), 662-674.
[33] Siegrist, M. (2000). The influence of trust and perceptions of risks and benefits on the acceptance of gene technology. Risk Analysis, 20(2), 195-204.
[34] Gaskell, G., Bauer, M. W., Durant, J., & Allum, N. C. (1999). Worlds apart? The reception of genetically modified foods in Europe and the US. Science, 285(5426), 384-387.
[35] Ajzen, I. (1991). The theory of planned behavior. Organizational behavior and human decision processes, 50(2), 179-211.
[36] Ghaneirad, M. A., & Morshedi A. (2011). Public Understanding of Science and Technology survey: Citizens of Tehran Case study. Journal of Science and Technology Policy, 3(3), 93-110. {In Persian}.
[37] Earle, T. C., & Cvetkovich, G. (1995). Social trust: Toward a cosmopolitan society. Greenwood Publishing Group.
[38] Verdurme, A., & Viaene, J. (2003). Consumer beliefs and attitude towards genetically modified food: basis for segmentation and implications for communication. Agribusiness, 19(1), 91-113.
[39] Frewer, L., Lassen, J., Kettlitz, B., Scholderer, J., Beekman, V., & Berdal, K. G. (2004). Societal aspects of genetically modified foods. Food and Chemical Toxicology, 42(7), 1181-1193.