2024-03-28T13:48:13Z
https://jstp.nrisp.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=280
سیاست علم و فناوری
سیاست علم و فناوری
20080840
20080840
1389
3
1
مهمان سردبیر
سید حبیب ا...
طباطباییان
نگاهی اجمالی به روند اختصاص بودجههای تحقیقاتی ملی مبین آن است که هر ساله دول مختلف مقادیر متنابهی از منابع خود را صرف توسعه فعالیتهای پژوهشی در راستای تامین نیازهای ملی ویا بهرهمندی از فرصتهای جدید علمی و فناوری مینمایند. شاید ملاحظه سهم اندک (ویا لااقل ناکافی) بودجه پژوهشی ایران (0.59 %) در مقایسه با چند کشور دیگر (از جمله ژاپن: 3.4%، آمریکا: 2.61%، انگلیس: 1.8%، ترکیه: 0.76% و مالزی: 0.6%) خود مبین این ابلاغیه مقام معظم رهبری در سیاستهای کلان برنامه پنجم کشور باشد که بر افزایش بودجه تحقیقاتی کشور تا سه درصد تولید ناخالص ملی تا پایان برنامه تاکید کردهاند. البته شایان توجه است که سهم بودجههای پژوهشی کشور نسبت به تولید ناخالص ملی طی سالهای اخیر رشد قابل توجهی داشته است (از 0.51% در سال 1384 به 0.73% در سال 1388 1). بدون تردید اگرچه افزایش بودجههای پژوهشی مقدمه و پیششرط ضروری توسعه علمی است اما تردیدی وجود ندارد که برنامهریزی صحیح این بودجه مهمتر از تامین آن است و لازمه هر برنامهریزی نیز ارزیابی و سنجش فعالیتهای مرتبط است. البته موضوع نظارت بر عملکرد فعالیتهای پژوهشی موضوعی جدید نیست و پیش از آن نیز درهر دستگاهی، معمولا معاونت آموزش و تحقیقات، مسئولیت نظارت برعملکرد بودجههای پژوهشی را بر عهده داشته است ولکن در قانون بودجه سال قبل برای اولین بار شورای عالی عتف بر اساس مصوبه بند 26 قانون بودجه موظف گردید گزارش نظارت بر عملکرد بودجه تحقیقاتی کشور(شامل بودجه اختصاص یافته به امر تحقیق در بند 26 بجز منابع اختصاص یافته از محل یک درصد درآمد شرکتها و دستگاههای دولتی و بودجه تحقیقات بخش خصوصی) را به مجلس شورای اسلامی ارائه نماید، متن بند 26 قانون بودجه کشور در سال 1388 به شرح زیر است: " کلیه دستگاههای اجرائی و مراکز تحقیقاتی وابسته به آنها و شرکتهای دولتی که از اعتبارات بخش تحقیقات کشور اعم از اعتبارات منظور شده در فصل توسعه علوم و فناوری ویا اعتبارات پژوهشی سایر فصول استفاده میکنند، موظفند این اعتبارات را براساس سیاستگذاریها و اولویتهای تحقیقاتی تعیین شده توسط شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری هزینه نموده و هر سه ماه یکبار گزارش عملکرد خود را به وزارت علوم؛ تحقیقات و فناوری ارائه نمایند.وزارت علوم، تحقیقات و فناوری موظف است پس از دریافت گزارش و حداکثر تا پایان اردیبهشت ماه 1389 گزارش جامعی از عملکرد اعتبارات تحقیقاتی کشور را به همراه نتایج و دستاوردهای پژوهشی تهیه و پس از تائید در شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری به مجلس شورای اسلامی ارائه نماید ." همانطور که ملاحظه گردید این اولین بار در کشور است که به صورتی یکپارچه گزارش نظارت بر عملکرد بودجه تحقیقاتی کشور توسط نهادی فرابخشی و تخصصی تهیه میشود. شایان توجه است که گزارش مذکور پس از تلاش درخور تقدیر دبیرخانه شورای عالی در مرداد ماه منتشر گردید . اگرچه این گزارش دربرگیرنده حدود چهل درصد بودجه مرتبط با بند 26 است اما امید میرود با پیگیری دبیرخانه، گزارش مذکور کاملتر شده و انشاءالله در سال آینده به صورت کامل ارائه شده و علاوه بر گزارش چگونگی هزینهکرد بودجه ، تنها به گزارش خوداظهاری دستگاههای ذیربط اکتفا نشده و نهادهای مستقل دیگری نیز گزارش مذکور را ارزیابی نمایند، شاید استفاده از پتانسیل انجمنهای فعال علمی و تخصصی بتواند تا حدودی راهگشا باشد. در همین جا فرصت را مغتنم شمرده و از پژوهشگران محترم حوزه سیاستگذاری علم و تکنولوژی کشور جهت بررسی کارشناسانه گزارش بند 26 قانون بودجه کشور که توسط شورای عالی عتف منتشر شده، دعوت به عمل میآید .
2010
10
23
https://jstp.nrisp.ac.ir/article_12800_d14d80e3a2e5075367441f3ba35bf86f.pdf
سیاست علم و فناوری
سیاست علم و فناوری
20080840
20080840
1389
3
1
طبقهبندی مدلهای تدوین استراتژی تکنولوژی مبتنی بر یک رویکرد فرایندی
محمد رضا
آراستی
محمد
پاک نیت
این مقاله به مرور و تحلیل مدلهای ارائه شده در ادبیات برای تدوین استراتژی تکنولوژی در سطح بنگاه میپردازد. امروزه تکنولوژی نقشی کلیدی در رقابتپذیری بنگاهها ایفا میکند، بنابراین میباید مبتنی بر یک نگاه استراتژیک مدیریت شود. اولین و مهمترین گام در مدیریت استراتژیک تکنولوژی، تدوین یک برنامه است که اولویتهای سرمایهگذاری بنگاه در حوزه تکنولوژی را برای یک افق بلندمدت مشخص کند. مدلها و چارچوبهای مختلفی در این زمینه ارائه شدهاند تا بنگاهها را در زمینه تدوین استراتژی تکنولوژی یاری نمایند، اما این مدلها و چارچوبها دارای ویژگیها و پیشفرضهایی هستند که امکان استفاده از آنها را در شرایط مختلف، محدود میکند. عدم توجه به این ویژگیها و پیشفرضها ممکن است بنگاهها را در انتخاب مدل مناسب (متناسب با شرایط خاص بنگاه) دچار اشتباه کند. در این مقاله مدلها و چارچوبهای مختلف بر اساس یک رویکرد فرایندی مورد ارزیابی و مقایسه قرار میگیرند. نتیجه این ارزیابی، ارائه یک دستهبندی از مدلها است که به بنگاهها کمک میکند بر اساس اهداف و شرایط خود، مدل مناسب تدوین استراتژی تکنولوژی را انتخاب کنند**.
مدلهای تدوین استراتژی تکنولوژی
انتخاب مدل مناسب
رویکرد فرآیندی
2010
10
23
1
15
https://jstp.nrisp.ac.ir/article_12801_569eeb7ae1b3c3ee1c16a64e73b5da53.pdf
سیاست علم و فناوری
سیاست علم و فناوری
20080840
20080840
1389
3
1
الگوی حمایت از شکلگیری شرکتهای انشعابی دانشگاهی، با ساز وکار سرمایهگذاری خطرپذیر؛ مطالعه موردی دانشگاه علم و صنعت ایران
محمد سعید
جبل عاملی
ماندانا
آزادگان مهر
دانشگاه کارآفرین امروز باید بستری توانمند برای انتقال دانش و فناوری به محیط صنعت کشور و مجهز به ابزارهای کارآمد حمایت از تجاریسازی باشد. سرمایهگذاری خطرپذیر به عنوان اهرمی توانمند میتواند در کنار ساختارهای دیگر حمایتی، شکاف تأمین مالی و کمکهای مدیریتی مورد نیاز شرکتهای فناوری محور دانشگاهی را پر کند. اینکه دانشگاه علم و صنعت، برای بکارگیری ابزار سرمایهگذاری خطرپذیر با چه ملاحظاتی روبروست و چگونه میتواند این زیرساخت را برای گام برداشتن در مسیر تبدیل شدن به دانشگاه کارآفرین به خدمت بگیرد، پرسش این تحقیق است. این پرسش پاسخهای مختلفی میتواند داشتهباشد که در قالب سناریوها یا راه حلهای جایگزین، قابل ارائه به تصمیمگیران هستند. در این مقاله برای سناریوسازی از تحلیل ریختشناسی استفاده شده است. اولین گام در تحلیل ریختشناسی، شکستن سؤال اصلی تحقیق به ابعاد و مراحل فرعی است که به این منظور بر مبنای یک مدل کاربردی، ابعاد مسئله تشریح و با مصاحبه از دوگروه، یعنی دستاندرکاران و صاحبنظران دانشگاهی و خبرگان صنعت سرمایهگذاری خطرپذیر و همچنین مطالعه قوانین حاکم، گزینههای ممکن هر بعد استخراج گردیدهاند. حذف مسیرهای غیر ممکن از ترکیب تمام گزینهها، با مقایسه زوجی و روش فار (FAR) صورت گرفته که به این ترتیب، مسیرهای فاقد ناسازگاری، در نهایت پنج سناریو یا گزینه تصمیم را برای ارائه به تصمیمگیرندگان ایجاد کرده است. کلیدواژهها: دانشگاه کارآفرین، سرمایهگذاری خطرپذیر، تحلیل ریختشناسی، برنامهریزی سناریو، شرکتهای انشعابی، دانشگاه علم و صنعت ایران
دانشگاه کارآفرین
سرمایهگذاری خطرپذیر
تحلیل ریختشناسی
برنامهریزی سناریو
شرکتهای انشعابی
دانشگاه علم و صنعت ایران
2010
10
23
15
29
https://jstp.nrisp.ac.ir/article_12802_c0cf8dee31a30f2953a18f7ab24eeadb.pdf
سیاست علم و فناوری
سیاست علم و فناوری
20080840
20080840
1389
3
1
نقش فناوری در دستیابی به چابکی در شرکتهای الکترونیک ایران
سید محمود
زنجیرچی
لعیا
الفت
یکی از ویژگیهای عصر حاضر شدت یافتن تغییرات است. در عرصة مدیریت تولید، چابکی بهعنوان پاسخی متناسب با شرایط زمان مورد توجه قرار گرفته و در پارهای از تحقیقات، سعی بر شناسایی عوامل تأثیرگذار شده است. اگرچه برخی از این عوامل را میتوان زیرمجموعه فناوری به حساب آورد، لیکن مطالعة کلیة عوامل مرتبط با فناوری در یک پژوهش انجام نگردیده است. در این مقاله، مفهوم فناوری در سه بعد فناوری تولید، فناوری محصول و فناوری اطلاعات دیده شده و تأثیر مؤلفههای هریک از این ابعاد بر چابکی در صنعت الکترونیک ایران بررسی و در مورد ارتباط آنها با چابکی بحث شده است. به علاوه مؤلفههای مختلف بر اساس دو عامل اهمیت و فاصلة آنها از وضع مطلوب، رتبهبندی شدهاند که نشاندهندة اولویت پرداختن به آنها در مسیر چابکی است. در این رتبهبندی "فناوریهای پیشرفتة تولید" در جایگاه اول قرار گرفته است.
فناوری تولید
فناوری محصول
فناوری اطلاعات
چابکی
2010
10
23
29
44
https://jstp.nrisp.ac.ir/article_13761_662f8716bc31508b3085e40bc48f0ef3.pdf
سیاست علم و فناوری
سیاست علم و فناوری
20080840
20080840
1389
3
1
اثر پیشفرضهای متعارض در سیاستگذاری علم و فناوری: موردکاوی فرایند تصویب قانون ایمنی زیستی در ایران
ابراهیم
سوزنچی کاشانی
اسکندر
امیدی نیا
قانون ایمنی زیستی کشور، در ارتباط با فناوری زیستی و مواجهه با ریسکهای احتمالی آن، پس از حدود 8 سال کشمکش و اختلاف نظر میان وزارتخانه و سازمانهای درگیر در اردیبهشت ماه 1388 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید. اما شواهد موجود نشان میدهد که این قانون نه تنها کمکی به حل مسائل کشور نمیتواند بکند، بلکه احیاناً به معضلات موجود دامن نیز خواهد زد. موضوع مورد بحث این مقاله، بررسی کشمکشها و اختلافهایی گسترده پیرامون قانون ایمنی زیستی و قانونگذاری در حوزه فناوری زیستی است. اختلاف نظر و کشمکشهای گسترده در سیستمهای سیاستگذاری حکومتها و دولتها، به خصوص زمانی که ریسک، علم و فناوری با یکدیگر گره میخورند یکی از حوزههایی است که پژوهشگران حوزه سیاستگذاری علم و فناوری به صورت جدی به آن پرداختهاند. مقاله حاضر عقیده دارد که وجود مجموعهای از پیشفرضهای جهتدهنده و متعارض درون سیستم قانونگذاری کشور باعث فقدان شکلگیری تفاهم و رسیدن به پارادایم مشترک و در نتیجه دامنهداری اختلافها گردیده است. در ادامه با توسعه چارچوبی که مناسب شرایط ایران است، چنین پیشفرضهایی احصاء گردیده و تفاوتهای میان آنان و اثر آنها بر فقدان شکلگیری تفاهم آشکار میگردد. از منظر ارائه راهکار، مادامی که چنین پیشفرضهایی درون سازمانهای دخیل در این موضوع وجود داشته باشد، کشمکشها ادامه خواهد یافت و بنابراین به جای بحث در مورد سازوکارهای اجرایی، مقاله پیشنهاد میدهد کنشگران باید ابتدا در ارتباط با پیشفرضهای احصاء شده در مقاله به بحث و تبادل نظر بپردازند تا در سایه تفاهم ایجاد شده بتوانند به سمت سازوکارهای اجرایی حرکت کنند. ایمنی زیستی، فناوریزیستی، قانونگذاری، پروتکل کارتاهنا
ایمنی زیستی
فناوریزیستی
قانونگذاری
پروتکل کارتاهنا
2010
10
23
45
63
https://jstp.nrisp.ac.ir/article_12803_2050ca4dc709e4d65de8eabcc0f1e8e6.pdf
سیاست علم و فناوری
سیاست علم و فناوری
20080840
20080840
1389
3
1
ارائه مدلی کاربردی برای سنجش بلوغ مدیریت دانش در صنعت نرمافزار
بابک
سهرابی
ایمان
رئیسی وانانی
سیروس
علیدوستی
به هر میزان که سازمانها دارای فرایندهای دانشبر بیشتری باشند، به همان میزان نیازمند برنامههای واقعگرا و کاربردی برای مدیریت دانش سازمانی بهعنوان منبعی راهبردی برای بهبودهای مستمر آتی خواهند بود. در این پژوهش، هدف اصلی پژوهشگران، ارائه مدلی مدون و کاربردی برای شفافسازی نقش سنجش بلوغ مدیریت دانش و تشریح رویکردی است که توسط آن بتوان مدیریت دانش را بهصورت راهبردی و جهت بهبودهای مستمر آینده، مورد ارزیابی و بهبود قرار داد. برای دستیابی به این هدف، مروری مختصر بر ادبیات مرتبط با مدیریت دانش و دیدگاه فکری سرمایههای فکری ارائه شده و سپس، مفاهیم عملکرد دانش محور سازمانی (بر مبنای شاخصهای سنجش مدیریت دانش) مورد بحث قرار گرفتهاند. سپس، مدلی شامل عوامل و شاخصهای تأئید شده در ادبیات موضوعی تحقیق ارائه شده است که در آن، شاخصها برحسب میزان پیچیدگی و دشواری و طبق ارزیابی و تأئید خبرگان، در سطوح بلوغ توزیع شدهاند. در پایان، معتبرترین شرکت تولیدکننده نرمافزار در ایران بهعنوان سازمانی دانشمحور مورد سنجش قرار گرفته و توسط مدل بلوغ مدیریت دانش، سطح بلوغ آن بهصورت دقیق مشخص شده و راهکارهایی نیز جهت بهبود بلوغ مدیریت دانش این سازمان ارائه شدهاند تا راهگشای تحقیقات آتی در زمینه سنجش بلوغ مدیریت دانش در دیگر شرکتهای تولیدکننده نرمافزار ایران باشد.
مدیریت دانش
سرمایههای فکری
بلوغ
عملکرد سازمانی
2010
10
23
63
81
https://jstp.nrisp.ac.ir/article_12804_edb6a83df5d1aaaca7247d5e007d5680.pdf
سیاست علم و فناوری
سیاست علم و فناوری
20080840
20080840
1389
3
1
تبیین تغییر خط مشی با استفاده از نظریه جریانات چندگانه کینگدون؛ مطالعه موردی تغییر قانون اهداف، وظایف و تشکیلات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
طیبه
عباسی
حسن
دانایی فرد
عادل
آذر
سید مهدی
الوانی
قانون \"اهداف، وظایف و تشکیلات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری\" بهعنوان یکی از تحولات اساسی در ساختار و مدیریت حوزه علوم، تحقیقات و فناوری و نوعی تغییر خطمشی در این حوزه محسوب میشود و هدف مقاله تبیین نحوه تغییر این خطمشی است؛ برای تبیین یک رخداد (در این مقاله تغییر خط مشی) شیوههای پژوهش بسیاری وجود دارد. یکی از راههای متداول، تبیین یک پدیده به کمک نظریهها است. برای این منظور، این مقاله تلاش میکند تا با بهرهگیری از چارچوب جریانهای چندگانه کینگدون تبیین کند که چگونه قانون اهداف، وظایف و تشکیلات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری متحول شده است. براین اساس پژوهش نشان میدهد که چگونه جریان مسائل، جریان خطمشیها و جریان سیاسی در شکلدهی تغییر خطمشی فوق به هم پیوند خوردهاند و مشارکتکنندگان خطمشی چه نقشی در چنین پیوندی داشتهاند و چگونه از فرصت پیش آمده در نتیجه این پیوند برای تصویب پیشنهادات خود استفاده کردند؛ وبه چه نحوی دریچه خطمشی و مسئله باز و باعث تسهیل روند تغییرات در این خطمشی شد. در نهایت مقاله ادعا میکند که این نظریه علیرغم برخی محدودیتها، کاربردهای واضحی در تحلیل و تبیین فرایند تغییر قانون اهداف، وظایف و تشکیلات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری دارد. با توجه به ماهیت و اهداف این پژوهش، برای انجام آن از شیوه تحلیل کیفی و روش موردکاوی استفاده شده است. همچنین برای جمعآوری و تحلیل دادهها، محققان از روشهای کیفی (مصاحبه و بررسی مستندات) استفاده کردهاند.
تغییر خط مشی
جریانهای چندگانه
سیاستگذاری علوم
تحقیقات و فناوری
2010
10
23
82
98
https://jstp.nrisp.ac.ir/article_13664_cfda7190615da6ca5db08cab623fde0e.pdf
سیاست علم و فناوری
سیاست علم و فناوری
20080840
20080840
1389
3
1
شناسایی و رتبهبندی موانع توسعه سامانه ملی خرید و فروش فناوری (فنبازار) در ایران
سید احمد رضا
علائی طباطبائی
مسعود
موحدی
طی چندسالی که از شکلگیری فنبازار در کشور میگذرد، ساختار مذکور به دلایل مختلف بهعنوان بازار فناوری فعالیت نکرده و عملکرد خود را محدود به اطلاعرسانی در حوزههای مختلف کرده است. این در حالی است که وظیفه اصلی فنبازار و کارکردی که باعث ایجاد ارزش افزوده میشود، عملکرد آن بهعنوان سامانه خرید و فروش فناوری است. در این مقاله بعضی از عوامل تأثیرگذار بر این مشکل، احصا شدهاند. آنچه در مقاله حاضر مدنظر است، بررسی موانع و چالشهای شکلگیری و توسعه فنبازار و یافتن میزان اهمیت آنهاست که از طریق ارزیابی مجدد و روزآمد کردن مطالعات انجامشده در مورد فنبازار و و احصاء موانع در حوزههای فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و... انجام خواهد شد. همچنین از روشهای آماری رگرسیون مرحلهای و نیز تحلیل همبستگی، میزان اهمیت هرکدام از موانع مذکور مشخص خواهد شد. با مشخص شدن موانع مذکور و نیز میزان اهمیت آنها، علاوه بر برنامهریزی بهتر و دقیقتر برای ایجاد فنبازار ملی، مراکز متولی مانند پارکهای علم و فناوری که وظیفه مدیریت تحقیق و توسعه را بر عهده دارند، تلاش خود را معطوف به داشتن ساختاری متمرکز، کارآمد و در خدمت توسعه فناوری کشور خواهند کرد. بنابراین، مقاله حاضر سعی بر آن دارد تا ضمن احصاء کردن موانع مذکور، به منظور برنامهریزی برای رفع موانع، میزان اهمیت و تأثیرگذاری هرکدام را نیز مشخص نماید.
فناوری
مدیریت فناوری
فنبازار
رتبهبندی
مدل مکینزی
2010
10
23
99
121
https://jstp.nrisp.ac.ir/article_12805_a0fa23fbf90370ec7818a03145f6c7b1.pdf