%0 Journal Article %T مهمان سردبیر: ضرورت ارائه بسته سیاستی برای توسعه بوم سازگان نوآوری در استانهای کم برخوردار %J سیاست علم و فناوری %I انجمن مدیریت فناوری و نوآوری ایران %Z 20080840 %A پاکزاد, مهدی %D 2021 %\ 04/21/2021 %V 14 %N 1 %P 1-3 %! مهمان سردبیر: ضرورت ارائه بسته سیاستی برای توسعه بوم سازگان نوآوری در استانهای کم برخوردار %K سخن سردبیر %R 10.22034/jstp.2021.13877 %X تغییر الگوی رشد اقتصادی باعث شده تا سهم سرمایه انسانی متخصص در اقتصاد جهان رشد چشم‏گیری یابد و کشورها به منظور افزایش نرخ رشد اقتصادی، افزایش سهم دانش و فناوری در اقتصاد را در دستور کار خود قرار دهند. در کشور ما نیز اهمیت استفاده از دانش و فناوری در توسعه اقتصادی و فاصله گرفتن از خام‌فروشی، مورد توجه برخی سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان اقتصادی کشور قرار گرفته و نتیجه این توجه، دستیابی به دستاوردهای ارزشمند در حوزه‌های فناوری نانو، فناوری زیستی، سلول‌های بنیادی، هسته‌ای و برخی حوزه‌های دیگر بوده است. اما از آن جا که افزایش سهم دانش و فناوری در اقتصاد به‌صورت دولتی پایدار نخواهد بود و اقتصاد دانش‌بنیان باید بر پایه توانمندی بخش خصوصی و شرکت‏های دانش‌بنیان اتفاق بیفتد، لذا حل مشکلات عدیده این شرکت‏ها گام نخست تحقق اقتصاد دانش‌بنیان در کشور خواهد بود. با توجه به شرایط و ویژگی‌های شرکت‌های دانش­بنیان، بدون حمایت­های هدفمند مادی و معنوی از آن‌ها و به عبارت دیگر نخبگان و نوآوران علمی و فناوری، امکان دستیابی به رشد و توسعه برای آن‌ها دور از انتظار می نماید. با عنایت به مطالب فوق، برای حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان، قانونی تحت عنوان «قانون حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان» در سال 1389 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید. در این قانون بسته‌ای از ابزارهای سیاستی از جمله ارائه معافیت‌های مالیاتی، عوارض گمرکی، اعطای تسهیلات قرض‌الحسنه و کم‌بهره و... برای شرکت‌های دانش‌بنیان در نظر گرفته شده است. براساس گزارش‌های ارائه‌شده توسط معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری تا پایان شهریورماه 1399 تعداد 5103 شرکت، تاییدیه دانش‌بنیانی را دریافت کرده‌اند. بررسی دقیق این گزارش، نشان‌دهنده توزیع نامتوازن شرکت‌ها در سطح استان‌های کشور می‌باشد، به‌طوری که حدود 80% شرکت‌های دانش‌بنیان در استان‌های تهران، البرز، فارس، خراسان رضوی، اصفهان و آذربایجان شرقی مستقر اند. (جدول1). جدول 1) توزیع استانی تعداد شرکت‌های دانش بنیان تا پایان شهریورماه 1399 استان تعداد استان تعداد استان تعداد تهران 2696 مازندران 71 گلستان 32 اصفهان 457 زنجان 64 اردبیل 31 خراسان رضوی 277 سمنان 64 کردستان 24 البرز 225 گیلان 51 آذربایجان غربی 22 فارس 186 کرمانشاه 50 چهارمحال وبختیاری 20 آذربایجان شرقی 158 کرمان 49 سیستان وبلوچستان 19 یزد 97 هرمزگان 39 خراسان شمالی 17 مرکزی 86 همدان 39 لرستان 17 قم 79 بوشهر 34 ایلام 14 خوزستان 73 خراسان جنوبی 32 کهگیلویه وبویراحمد 7 قزوین 73           از سوی دیگر، بررسی گزارش منتشرشده توسط صندوق نوآوری و شکوفایی نشان‌دهنده این واقعیت است که اعتبارات و تسهیلات این صندوق نیز، به عنوان مهمترین منبع تامین مالی شرکت‌های دانش‌بنیان، به‌طور نامتوازن در سطح کشور توزیع شده‌است. به‌طوری که حدود 90 % تسهیلات به شرکت‌های فعال در استان‌های تهران، اصفهان، البرز، خراسان شمالی، خراسان رضوی، مرکزی، یزد وآذربایجان‌شرقی پرداخت شده‌است (جدول 2).   جدول 2) توزیع استانی میزان قراردادهای تسهیلات صندوق نوآوری و شکوفایی تا پایان شهریورماه 1399 استان میلیارد ریال استان میلیارد ریال استان میلیارد ریال تهران 38225 همدان 661 چهارمحال و بختیاری 157 اصفهان 5038 فارس 475 لرستان 150 البرز 4478 زنجان 444 آذربایجان غربی 81 خراسان رضوی 2814 سمنان 428 خراسان جنوبی 60 مرکزی 1513 کرمان 406 اردبیل 57 یزد 1212 گلستان 348 کردستان 54 آذربایجان شرقی 1081 خوزستان 343 بوشهر 50 قم 749 گیلان 325 سیستان و بلوچستان 28 مازندران 667 کرمانشاه 296 ایلام 21 هرمزگان 662 قزوین 186 خراسان شمالی 19   اعداد جداول فوق و توزیع نامتوازن در سطح استان‌ها، امری غیرطبیعی و دور از ‌انتظار نیست، چرا که در صورت تحلیل میزان سرمایه‌گذاری کشور طی دهه‌های اخیر در اغلب حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به الگویی شبیه جداول فوق خواهیم رسید. به عبارت دیگر در طی سال‌های گذشته بهترین و غنی‌ترین زیرساخت‌های مورد نیاز برای توسعه بوم­سازگان دانش و نوآوری اعم از منابع مالی پژوهش و فناوری، نیروی انسانی ماهر و تحصیل‌کرده، دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها، آزمایشگاه‌های تخصصی، نهادهای مالی حمایتی و... در استان‌های حاضر در صدر جداول فوق، رشد و گسترش یافته‌اند. با توجه به وظیفه حاکمیت در فراهم‌سازی زمینه رشد و توسعه برای تمامی مناطق کشور، لازم است سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان کلان کشور با اتخاذ تدابیر و ابزارهای سیاستی مناسب در فرایند شکل‌گیری و توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان و توزیع آن‌ها در سطح جغرافیای کشور مداخله کرده و شرایط توسعه متوازن و متقارن را فراهم نمایند. اخیراً معاونت علمی و فناوری برای رفع نابرابری شکل گرفته، نوع جدیدی از شرکت‌های دانش‌بنیان مخصوص استان‌های کم‌برخوردار را تعریف و تصویب نموده است. با عنایت به این که برای تاسیس شرکت و شروع به فعالیت آن، بایستی اقدامات شرایط زمینه‌ای متعددی مهیا باشد، لذا در کنار این اقدام مناسب و شایسته معاونت علمی، لازم است بسته سیاستی برای رشد و ارتقاء کلیت زیست‌بوم نوآوری در استان‌های کم برخوردار از سوی تصمیم‌گیران ملی طراحی و اجرایی شود. از جمله مواردی که در بسته سیاستی فوق می‌تواند گنجانده شود عبارتند از: -         برگزاری دوره‌های آموزشی کارآفرینی کوتاه‌مدت و بلندمدت برای اساتید و دانشجویان این استان‌ها -         ترویج و فرهنگ‌سازی کارآفرینی و شناساندن جایگاه علم و فناوری در سطح استان از طرق مختلف مانند برگزاری جشنواره‌ها و رویدادهای ملی حوزه فناوری و نوآوری در این استان‌ها -         شناسایی قابلیت‌ها و ظرفیت‌های سرمایه‌گذاری دانش و فناوری در این استان‌ها در سطح کشور برای جذب سرمایه‌گذار -         ارائه مشوق‌های مناسب برای شرکت‌های دانش‌بنیان صاحب­نام جهت همکاری مشترک در روی پروژه‌های خاص با شرکت‌های مستقر در استان‌های کم‌برخوردار و کمک به رسوب دانش و منابع مالی در آن‌ها -         تشویق ارجاع نیازها، مسائل و مشکلات پژوهشی و فناورانه دستگاه‌های اجرایی استان به شرکت‌های دانش‌بنیان مستقر در خود استان                                                                                                                                                 دکتر مهدی پاکزاد                                     عضو هیات علمی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور %U https://jstp.nrisp.ac.ir/article_13877_461682addd1d90efe6439fe242a05ad8.pdf