برنامه ریزی و طراحی پارک های علم و فناوری با تاکید بر مزیت های منطقه ای؛ نمونه موردی استان مازندران

نویسندگان

چکیده

در روند سیاست‌گذاری و برنامه­ریزی علم و فناوری کشور، ایجاد و توسعه فضاهایی نظیر پارک‌های علم­وفناوری که بتواند در سطح ملی و منطقه­ای باعث تسریع در رشد و سپس توسعه­پایدار مناطق گردد بسیار ضروری است. اقدامات نظری و عملی در سیاست­های نوین برنامه­ ریزی کشور، ضرورت ایجاد پارک‌های علم­وفناوری مبتنی بر بنیان‌های مناطق با هدف دستیابی به توسعه­پایدار را مورد تأکید قرار می‌دهد، لیکن برای وصول به این اهداف، تاکنون معیارها و اصول برنامه‌ریزی و طراحی، تدوین نشده‌اند. در این پژوهش کاربردی، با توجه به ویژگی‌های منحصربه­فرد و مزیت‌های استان مازندران (نمونه مورد بررسی) که بر بستر اقتصاد طبیعت‌بنیان استوار است، اصول برنامه‌ریزی و طراحی متفاوتی برای تدارک و اجرای پارک‌های علم­وفناوری در قیاس با سایر نقاط کشور و جهان صورت گرفته و تلاش شده است تا الگویی مناسب برای شرایط مشابه ارایه گردد. از طریق شناخت مفاهیم مرتبط با موضوع توسعه منطقه‌ای و چگونگی تعیین مزیت‌های منطقه‌ای مبتنی بر روش‌های علمی و ویژگی­های مزیتی، اصول برنامه‌ریزی و طراحی در قالب تدوین بیانیه چشم‌انداز و فرآیند گردش کامل تولید در پارک‌ها تدوین شده‌اند. در جمع‌بندی مشخص شده که برای برنامه‌ریزی پارک‌های علم­وفناوری، با توجه به متغیرهای اجتماعی، اقتصادی، زمانی و بویژه محیطی و فضایی مناطق مختلف، میتوان راهبردهای برنامه‌ریزی و طراحی متفاوتی را ارایه نمود، به ویژه اگر اقتصاد مناطق، «طبیعت‌بنیان» باشد. راهبردهای ارایه شده در پنج عرصه اقتصادی، مدیریتی، محیطی– کالبدی، اجتماعی– فرهنگی و دانش و فناوری دسته‌بندی شده و 65 هدف راهبردی در عرصه ­های مذکور ارایه شده ­اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Planning and Designing of Science and Technology Parks with the Emphasis on Regional Advantage: The Case of Mazandaran province

چکیده [English]

Science and technology parks, which could result  in accelerating  growth and  sustainable development of regions, play a key role  in  technological and scientific planning of the country. The modern science and technology planning theories  emphasize the necessity of creating science and technology parks, which are based on the region’s natural resource endowments and technological capabilities. However, neither criteria nor principles in planning and designing  these parks have been proposed. In this paper, given  the unique features of Mazandaran, which has a natural resource based economy, we propose different principles for planning, designing, and implementing the science and technology parks. The principles of the planning and designing are codified in framework of the vision statement and full flow process of production in the parks by recognizing the concepts related to regional development, as well as identifying the regional advantages using the  scientific methods and the regional  comparative  advantages.The results have shown that it is possible to provide  different strategies of planning and designate for technology and science parks with respect to the social, economic, spatial, environmental,  and temporal variables for a natural resource based economy. The strategies have been categorized in five areas: Economic, management, environmental-physical, social-cultural, and science &  technology, and objective goals have been presented.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Science and Technology Park
  • Planning
  • Regional Development
  • Regional Advantages
  • Mazandaran Province